Op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) bestaat er een toenemende hoeveelheid wet- en regelgeving die bedrijven aanmoedigt of verplicht om verantwoordelijkheid te nemen voor hun impact op milieu, maatschappij en bestuur. Deze wetten en regels variëren per land en op internationaal niveau, maar hieronder staan enkele belangrijke richtlijnen en regelgeving die van toepassing kunnen zijn op MVO.

1. EU-richtlijnen en -wetgeving

De Europese Unie heeft enkele belangrijke richtlijnen en wetten ingevoerd die gericht zijn op het bevorderen van MVO, waaronder:

• Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD): De CSRD-wetgeving verplicht grote bedrijven om vanaf 2024 transparant te rapporteren over de duurzaamheidsimpact van hun activiteiten. Hierbij zijn de drie ESG thema’s Environment, Social en Governance belangrijk. De CSRD vervangt de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) en breidt de rapportageplicht uit naar meer bedrijven. Het doel is om transparantie te bieden over milieu- en sociale prestaties en bedrijven aan te moedigen ESG-principes te volgen. Om een groot bedrijf genoemd te worden moet er aan twee van de drie volgende criteria worden voldaan:
  • Een onderneming heeft meer dan 250 medewerkers in dienst;
  • Een onderneming heeft een omzet van meer dan 50 miljoen euro per jaar;
  • Een onderneming heeft meer dan 25 miljoen euro op de balans staan.
    
• EU Taxonomy voor duurzame activiteiten: Dit is een classificatiesysteem dat bepaalt welke economische activiteiten als duurzaam worden beschouwd. Bedrijven moeten aan bepaalde milieudoelen voldoen om als duurzaam te worden aangemerkt. Dit helpt investeerders en andere belanghebbenden om de duurzaamheid van investeringen te beoordelen.
  
• Wetgeving inzake ketenverantwoordelijkheid en due diligence: De EU werkt aan regels voor bedrijven om de mensenrechten en milieu-impact in hun toeleveringsketens te beheersen. Dit wordt ook wel “due diligence”-wetgeving genoemd en is gericht op het voorkomen van schendingen van mensenrechten of milieuschade door bedrijfsactiviteiten, zelfs buiten de EU.
  
• EU-klimaatwet: Deze wet verplicht EU-lidstaten en bedrijven om bij te dragen aan de EU-doelstelling van klimaatneutraliteit in 2050. Bedrijven worden gestimuleerd om hun CO2-uitstoot te verminderen en duurzamer te opereren. Nederland heeft haar eigen Klimaatwet.

2. Nederlandse wetgeving

Ook in Nederland zijn er enkele specifieke regels en initiatieven die betrekking hebben op MVO:

• Wet zorgplicht kinderarbeid: Deze wet verplicht bedrijven die producten en diensten leveren aan Nederlandse consumenten om te voorkomen dat er sprake is van kinderarbeid in hun keten. Bedrijven moeten een verklaring afleggen dat ze hun ketens onderzoeken op kinderarbeid en passende maatregelen nemen indien nodig.
  
• Wet Corporate Governance Code (Nederlandse Corporate Governance Code): Deze code bevat principes en best practices voor goed bestuur, waarbij transparantie, ethisch gedrag en maatschappelijk verantwoord handelen een centrale rol spelen. Dit is van toepassing op beursgenoteerde bedrijven in Nederland.
  
• Milieuwetten: Bedrijven zijn verplicht om aan nationale milieuwetten te voldoen, zoals de Wet Milieubeheer. Deze wetten zijn gericht op het verminderen van milieuschade.
  
• Arbeidsomstandighedenwetten: zijn gericht op het bevorderen van veilige en gezonde arbeidsomstandigheden.

3. Internationale verdragen en richtlijnen

Internationaal bestaan er ook belangrijke richtlijnen die MVO ondersteunen:

• VN Global Compact: Dit is een vrijwillig initiatief dat bedrijven wereldwijd oproept om zich te houden aan principes op het gebied van mensenrechten, arbeid, milieu en anticorruptie. Hoewel het vrijwillig is, wordt het breed erkend en vaak gebruikt als kader voor MVO-strategieën.
  
• OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen: Deze richtlijnen zijn een verzameling aanbevelingen van regeringen voor bedrijven met betrekking tot verantwoord ondernemen. Ze bestrijken thema’s zoals mensenrechten, arbeid, milieu, transparantie en corruptiebestrijding.
  
• Richtlijnen van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO): Bedrijven moeten zich houden aan internationale arbeidsnormen, zoals die worden uiteengezet door de ILO. Dit omvat zaken zoals het verbod op kinderarbeid, dwangarbeid, en het bevorderen van veilige en gezonde arbeidsomstandigheden.

4. Wetgeving in ontwikkeling

Er wordt wereldwijd gewerkt aan nieuwe wetten die bedrijven nog verder zullen verplichten om verantwoordelijkheid te nemen voor hun impact op milieu en maatschappij. Enkele ontwikkelingen zijn:

• EU-richtlijn voor duurzaamheids due diligence (CS3D ofwel CSDDD): Deze nieuwe richtlijn zal bedrijven verplichten om due diligence toe te passen op milieu- en mensenrechtenrisico’s in hun toeleveringsketens.
  
• Corporate Human Rights and Environmental Due Diligence Directive: Deze richtlijn zal bedrijven verplichten om mensenrechten en milieueffecten in hun hele waardeketen te beoordelen en te verbeteren, en biedt een juridisch kader voor aansprakelijkheid bij inbreuken.

5. Lokale initiatieven

Daarnaast bestaan er in verschillende landen en regio’s aanvullende regels en verplichtingen die specifiek gericht zijn op MVO. Dit kan variëren van verplichte rapportagevereisten tot subsidies en belastingvoordelen voor duurzame bedrijven.